Travma; kişinin ruhsal ve bedensel varlığını sarsan, inciten, yaralayan, dehşete düşüren, çaresizlik duygusu ve yoğun korku yaşatan; doğal afet, ağır kaza, savaş, ölümcül hastalık, bedensel veya cinsel şiddet gibi olaylardır. İnsanlar travmatik durumlar karşısında çok farklı tepkiler verebilirler. İnsanların yaşadıkları olay karşısında olaya verecekleri tepkilerini; yaşantıları, kişilik özellikleri, duygudurumları, başa çıkma güçleri, olayın niteliği, olaya atfettikleri anlam vb belirler. Travmatik bir olay sonrası birçok insan sorunlar yaşayabilir ancak bu yaşanılan sorunlar kişiyi uzun süre etkiliyor ve işlevselliğini bozuyorsa ruhsal bir sıkıntıdan bahsedilebilir.
Kişinin anormal bir olaya karşı verdiği normal tepkilere travma sonrası stres belirtileri denir. Travma sonrası stres belirtileri; kişinin travmatik olayla ilgili anılarını rahatsız edici biçimde sık sık hatırlamasına, olayla ilgili sıkıntı verici rüyalar görmesine, olayı yeniden oluyormuş gibi yaşamasına, olayı hatırlatan uyaranlar karşısında yoğun psikolojik sıkıntı duymasına, olayı çağrıştıran uyaranlara karşı fizyolojik tepkiler vermesine, travmayla ilgili konuşmaktan, travmayla ilişkili mekanlara gitmekten, travmayı hatırlatan uyaranlardan kaçınmasına ve daha önce ilgi duyduğu etkinliklere ya da insan ilişkilerine olan ilgisinin azalmasına yol açabilir.
Kişi stres kaynağı ile karşılaştıktan sonra, üç gün ile bir ay arasında belirtiler azalarak geçiyorsa, akut stres bozukluğu; bir aydan uzun sürüyorsa, travma sonrası stres bozukluğu olarak adlandırılır. Kişinin olaydan travmatik etkilenmesi için illa olayın kendisinin hayatını ve güvenliğini tehdit etmesi gerekmez, başkasının başına gelen olaya tanıklık etmesi ya da duyması da travma sonrası stres bozukluğu oluşturabilir.
Travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişiler; yabancılaşma duygusu, artmış uyarılmışlık hali, gelecek duygusunu yitirme, uyku problemleri, öfke kontrol bozukluğu, aşırı ve kolay irkilme tepkileri tarifler. Bu kişiler; olayla ilgili anıları rahatsız edici şekilde tekrar tekrar hatırlama, olayı hatırlatan durumlardan huzursuz olma ve kaçınma ve sürekli tehdit altında hissetme duygusu yaşarlar. Travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişilerde bazen olayın ayrıntılarını ya da olayın en sıkıntı verici kısımlarını unutma ya da güçlükle hatırlama durumu görülebilir.
Travma sonrası stres bozukluğu
ile ilgili film önerim
