Kayıp - Ölüm - Yas

Kayıp - Ölüm - Yas Nedir?

Yas; sevilen birinin, bir hayvanın, bir ilişkinin, arkadaşın, işin, mesleğin, statünün, şehrin ya da kaybedilen sağlığın ardından yaşanan derin keder, üzüntü, çaresizlik, umutsuzluk gibi duygular içeren doğal ve gerekli bir süreçtir.

Yas sürecindeki kişinin, normal işlevlerinde aksamalar görülmesi ve bazı ruhsal sorunlar yaşaması normaldir. İnsanların gidenin ardından yas tutmaya ve vedalaşmaya ihtiyaçları vardır.

Normal bir yas süreci genellikle altı ay, bir yıl kadar sürer ve zaman içinde yatışır.

Kayıp – Ölüm – Yas

ile ilgili film önerim

Yas sürecindeki kişiler, aşağıda belirtilen tepkileri gösterebilirler;

Bedensel tepkiler: Baş ağrısı, göğüs ağrısı ve göğüste sıkışma hissi, boğazda düğümlenme, yutkunma güçlüğü, açlık hissi, bulantı, kusma, kabızlık veya ishal, nefes darlığı, çarpıntı, regl düzensizlikleri, gerginlik ve kasılmalar, uyku düzensizlikleri, iştah değişiklikleri, halsizlik ve yorgunluk.

Duygusal tepkiler: Ölümü inkar etme, üzüntü, ağlama, özlem, öfke, sıkıntı, güvensizlik, tedirginlik, aklını yitireceği ya da delireceği korkusu, hayata karşı ilgi ve istek kaybı, hiçbir şeyden zevk alamama, hiçbir duygu hissedememe, geleceğe dair umutsuzluk ve karamsarlık, yalnızlık, çaresizlik.

Ruhsal tepkiler: Ölen kişinin hala yaşadığını, var olduğunu hissetme, sesini duyma, hayalini görme, hayat ve ölüm kavramlarını sorgulama.

Bilişsel tepkiler: Ölen kişiyi ve ölümü düşünme-düşünmeye engel olamama, kendini suçlama, kendine kızma, pişmanlık, ölüm anını tekrar tekrar hatırlama, hatta çok canlı bir biçimde yaşama, kararsızlık, dikkatini toparlamakta zorlanma, bellek sorunları.

Davranışsal tepkiler: Amaçsız bir aşırı hareketlilik, kendini tamamen başkalarına yardıma adayarak kaybın acısından kaçınma, insanlardan uzaklaşma ve görüşmek istememe, ölen kişinin eşyalarına, bulunduğu yerlere aşırı yönelme veya bunlardan uzak durmaya çalışma, mezara sık gitme veya gidememe, alkol ya da ilaç kullanma, cinsellikle ilgili değişiklikler.

Yas süreci yaşan kişi, bu süreci sindirip hayatını tekrar düzene sokana kadar belirli evrelerden geçer.

İnkar Evresi: Bu evrede kişi ölüm ya da kayıbı yok sayar, inkar eder. Bu işte bir yanlışlık, bir karışıklığın olduğunu düşünür ve gerçek olduğuna inanmaz, inanamaz.

Öfke Evresi: Kişinin yoğun öfke duyguları yaşadığı dönemdir. Kişi kendisine sürekli bu neden benim başıma geldi? sorusunu sormaktadır. Ölümün varlığı kabul edilir ancak yaşananlara karşı büyük bir öfke yaşanmaktadır.

Pazarlık Evresi: Kişi bu evrede bazı pazarlıklar yaparak uzlaşma yolu arar. Bütün çabalarının ardından artık ölümle uzlaşmıştır.

Depresyon Evresi: Bu evrede kişi artık ölümü ya da kaybı inkâr etmekten vazgeçmiştir. Yaşanan kaybın kabulü beraberinde ruhsal bir çöküntüyü getirir.

Kabul Evresi: Kişi bu evrede artık kayıp ya da ölüm gerçeğini kabul etmiştir ve bu gerçekle yaşamaya başlamıştır.

Normal bir yas süreci genellikle altı ay, bir yıl kadar sürer ve zaman içinde yatışır. Yas sürecinin ileri dönemlerinde bu yaşantıların sürmesi kişide hayatına yön verme isteğinin gelişmemesi patolojik yasın belirtileri olabilir.

Patolojik Yas: Genel olarak yas tepkilerinde gecikme ya da uzama durumunda ortaya çıkar. Kaybedilen kişi ya da şeyle ile ilgili yoğun düşünceler, üzüntü, çaresizlik ve umutsuzluk duygularıyla baş etmede sorunlar yaşanır. Patolojik Yasta; yas tepkisinde gecikme, inkar, ölenin şikayetlerini taklit etme, psikosomatik belirtiler, hissedilenin tam tersi, çok neşeli ya da uygunsuz davranışlar, düşmanca tutum ya da öfke ve düşmanca duygularla donmuş gibi davranma, sosyal ilişkilerde bozulmalar, uyku ve iştahta bozulmalar, kendine zarar verici davranışlar, intihar riski, ağır depresyon ortaya çıkabilir.